Để hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) phát triển, việc thành lập các Quỹ bảo lãnh tín dụng địa phương là rất cần thiết nhằm xóa bỏ những rào cản khiến các doanh nghiệp khó tiếp cận được vốn tín dụng từ các tổ chức tín dụng. Tiếp cận vốn tín dụng luôn được coi là vấn đề nan giải nhất đối với các doanh nghiệp đặc biệt là DNNVV. Vì vậy, thời gian qua, Chính phủ đã có nhiều nỗ lực trong việc trợ giúp DNNVV tiếp cận với nguồn vốn tín dụng, trong đó có việc đẩy mạnh bảo lãnh tín dụng cho DNNVV.

DNNVV là thành phần quan trọng của nền kinh tế, đóng góp không nhỏ cho sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước nói chung và tỉnh Tiền Giang nói riêng. Tổng số doanh nghiệp tỉnh Tiền Giang có 6.343 doanh nghiệp với tổng vốn đăng ký là 56.332,6 tỷ đồng, trong đó  số doanh nghiệp đang hoạt động là khoảng 3.894 doanh nghiệp (số liệu tính đến 31/12/2016). Tuy nhiên, DNNVV cũng có những hạn chế như: tồn tại và phát triển tự phát, nhỏ lẻ, thiếu sự liên kết về kinh tế và kỹ thuật; trình độ quản lý và năng lực tài chính hạn chế, thị trường nhỏ hẹp và khả năng cạnh tranh không cao, vốn đầu tư ban đầu thấp, năng lực kết nối thị trường, quảng bá và tiêu thụ sản phẩm còn hạn chế,… dẫn đến các sản phẩm của doanh nghiệp chưa được phân phối rộng rãi; số lượng doanh nghiệp đầu tư, phát triển sản xuất - kinh doanh ở các mặt hàng chủ lực, mang tính đặc trưng, lợi thế của tỉnh chưa nhiều. Mặc dù vậy, các DNNVV được hình thành và phát triển rộng khắp thành thị và nông thôn, ở hầu hết các ngành nghề, lĩnh vực; là khu vực khai thác và huy động các nguồn lực, tiềm năng, tạo cơ hội cho đông đảo dân cư có thể tham gia đầu tư, tạo ra hàng ngàn việc làm cho người lao động, từ đó tạo ra một thị trường cạnh tranh lành mạnh.

Thực hiện Nghị định số 56/2009/NĐ-CP ngày 30/6/2009 của Chính phủ về trợ giúp phát triển DNNVV, Công văn số 07/TTg-KTTH ngày 03/01/2013 của Thủ tướng Chính phủ về việc BLTD đối với DNNVV; đồng thời để góp phần giúp các DNNVV vượt qua khó khăn, có điều kiện tiếp cận được nguồn vốn ngân hàng nhằm duy trì, phát triển và mở rộng sản xuất; tăng hiệu quả kinh doanh và khả năng cạnh tranh trên thị trường, tương xứng với tiềm năng sẵn có; nhất là các DNNVV có phương án sản xuất kinh doanh khả thi nhưng không đủ tài sản thế chấp hoặc cầm cố. Ngày 15/10/2013 Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 58/2013/QĐ-TTg về việc ban hành Quy chế thành lập, tổ chức và hoạt động của Quỹ BLTD cho DNNVV. UBND tỉnh Tiền Giang đã xây dựng Đề án thành lập Quỹ Bảo lãnh tín dụng cho DNVVN tỉnh Tiền Giang và tiếp tục giao lại cho Quỹ ĐTPT tỉnh Tiền Giang đảm nhận quản lý vốn và thực hiện nhiệm vụ BLTD cho các DNNVV trên cơ sở bộ máy hiện có theo Quyết định số 2350/QĐ-UBND ngày 25/9/2014 của Chủ tịch UBND tỉnh. Sau khi được giao nhiệm vụ BLTD cho DNNVV trên địa bàn tỉnh Tiền Giang, Quỹ ĐTPT đã tiến hành thành lập thêm Phòng BLTD và quản lý ủy thác trực thuộc Quỹ ĐTPT để thực thi nhiệm vụ trên.

Hiện nay, cả nước có 28 Quỹ BLTD được thành lập, một số tỉnh Quỹ BLTD hoạt động theo mô hình độc lập, một số tỉnh giao nhiệm vụ hoặc ủy thác cho Quỹ ĐTPT địa phương. Các Quỹ BLTD đã thành lập là 28 Quỹ/64 tỉnh thành cho thấy con số này chưa lớn, qui mô các Quỹ BLTD chưa được mở rộng nên chưa phát huy được hiệu quả hoạt động. Thực tế, từ khi có Quyết định số 58/2013 của Chính phủ về quy chế thành lập, tổ chức và hoạt động của Quỹ BLTD và Thông tư  số 147/2014 của Bộ Tài chính hướng dẫn thực hiện quyết định này, gần như mọi hoạt động bảo lãnh của các Quỹ BLTD ngưng trệ, do gặp khó khăn trong quá trình phối hợp thực hiện BLTD như: tài sản thế chấp, kiểm tra thu hồi nợ, gia hạn nợ, trả nợ vay bắt buộc…; các Quỹ thực hiện BLTD rất khó tiếp cận các nguồn vốn góp từ các TCTD; Doanh nghiệp được bảo lãnh phải có thế chấp tài sản ở 2 nơi, vấn đề gây khó khăn cho doanh nghiệp… Đa số hoạt động của các Quỹ BLTD ở các địa phương gần như trì trệ, giảm doanh số bảo lãnh, một số Quỹ tạm thời ngừng hoạt động để xử lí nợ.

Từ khi thành lập tháng 9/2014 cho đến nay với số vốn điều lệ được ngân sách cấp 50 tỷ đồng (ban đầu là 30 tỷ đồng) Quỹ ĐTPT Tiền Giang đã tiến hành tiếp cận DNNVV để thực hiện bảo lãnh thông qua Hiệp hội doanh nghiệp Tiền Giang, các ngân hàng cổ phần thương mại. Năm2015, Quỹ ĐTPT Tiền Giang đã ký được 02 Thỏa thuận phối hợp về việc BLTD cho DNNVV với BIDV, AGRIBANK Chi nhánh Tiền Giang và bảo lãnh cho 01 doanh nghiệp với doanh số bảo lãnh là 500 triệu đồng. Đầu năm 2016, Quỹ tiếp tục ký được 02 Thỏa thuận phối hợp về việc BLTD cho DNNVV với VCB và Ngân hàng TMCP Bưu Điện Liên Việt Chi nhánh Tiền Giang, bảo lãnh cho 06 doanh nghiệp vối doanh số bảo lãnh là 17.850 triệu đồng. Sang năm 2017, Quỹ ĐTPT tiếp tục ký được 02 Thỏa thuận phối hợp về việc BLTD cho DNNVV với BIDV Chi nhánh Mỹ Tho và Ngân hàng TMCP Sài Gòn CNTG.

Đến thời điểm 8 tháng đầu năm 2017, với số lượng 6/26 ngân hàng thương mại trên địa bàn tỉnh mà Quỹ ĐTPT đã ký Thỏa thuận phối hợp về việc BLTD cho DNNVV và 5 DNNVV được Quỹ ĐTPT bảo lãnh vay vốn tại các ngân hàng thương mại, cho thấy được sự nổ lực của Quỹ ĐTPT trong việc thực hiện nhiệm vụ BLTD với doanh số phát sinh trong 8 tháng đầu năm 2017 là 22,2 tỷ đồng, đạt 88,8% so với kế hoạch năm 2017 là 25 tỷ đồng, góp phần giúp DNNVV giải quyết được khó khăn cũng như mở rộng được hoạt động sản xuất kinh doanh trong điều kiện không đủ tài sản thế chấp tại các ngân hàng thương mại và cần đến sự bảo lãnh của Quỹ ĐTPT để được chấp thuận vay vốn từ các ngân hàng. 

Bài viết: Nguyễn Thị Thùy Linh